Özgür Koca

SoC içinde bulunan sıcaklık sensörünü kullanarak Raspberry Pi’ın o anki sıcaklığını öğrenebilirsiniz.

İşlemci çekirdeğinin sıcaklığını daha hassas okumak için /sys/class/thermal/thermal_zone0/temp dosyasının içeriğini de görüntüleyebilirsiniz:

Raspberry Pi’ın sistem çipi olan SoC (örn., BCM28xx), Broadcom firması tarafından üretilmiştir ve içerisinde genel olarak CPU, GPU, GPU, GPIO port ve arabirimlerini barındırır. Raspberry Pi’a enerji verildiğinde GPU içinde bootloader adı verilen ufak bir program parçası çalışarak bu donanım bileşenlerini gerektiği şekilde etkinleştir ve açılışın devam etmesini sağlar. Bootloader’ın yani açılış ön yükleyicisinin ilk parçası sistem çipinin (GPU) içindedir ve açılış sürecini daha büyük ve yetenekli ikinci aşama program olan firmware adındaki diğer Bootloader yazılıma devreder. Raspberry Pi’ın açılış süreciyle ilgili detaylı bilgiyi kitabın “Raspberry Pi 3’ün Açılış (Boot) Süreci” başlığında bulabilirsiniz.

Raspberry Pi’ın açılmamasının birçok nedeni olabilir. Öncelikle USB port’larındaki takılı cihaz varsa hepsini çıkartın ve tekrar deneyin. Raspberry Pi’ın durum LED’leri olağan şekilde yanıyorsa HDMI kablonuzda kopukluk veya konnektörlerin girdiği soketlerde temassızlık olabilir. Raspberry Pi üzerindeki 2 adet HDMI port’undan varsayılan olan HDMI0’dır. HDMI kablosunu buraya bağladığınızdan emin olun. Kullandığınız kabloyu başka bir cihazla kontrol etmeyi de deneyebilirsiniz. Ayrıca bir HDMI-VGA dönüştürücü kullanıyorsanız birinci bölümdeki “HDMI ve HDMI kabloları” konusunda da açıklandığı üzere aktif bir dönüştürücü kullandığınızdan emin olabilirsiniz.

logwatch aracı sistem tarafından tutulan günlükleri yorumlayarak düzenli bir şekilde raporlayan kullanışlı bir araçtır. Araç aşağıdaki gibi yüklenip çalıştırıldığında birçok kategoride rapor sunar. Bunlar; sistemde çalışan cronjob görevleri, paket güncellemeleri, çekirdek hataları, başlatılan oturumlar, sudo kullanımları ve disk kullanım durumudur.

Gerek Raspberry Pi’ın işletim sisteminin yüklü olduğu disk olan SD kart gerekse de harici olarak bağlanan USB depolama ortamları zaman zaman fiziksel hasara uğrayabilmekte ve bu hasar bir süre kendini göstermeden var olmaya devam edebilmektedir. Bir disk ortamının tamamının verileri sağlıklı saklayıp saklamadığı, yani yazılan verinin bozulmadan varlığını koruyup korumadığı basit bir yazma ve okuma denemesi neticesi kolaylıkla anlaşılabilir. Bu başlık altında her Linux işletim sisteminde bulunan dd aracını kullanarak diskte bir okuma taraması yapacak, daha amaca yönelik olan fakat diske yazma işlemi yaptığı için dikkatli kullanılması gereken badblocks aracını inceleyeceğiz. Ayrıca sabit diskin işletim sistemi olarak kabul edilen ve diskte enerji var olduğu sürece sürekli olarak çalışan S.M.A.R.T adlı firmware programının yapısını ve kullanılış amacını inceleyeceğiz. Özellikle mekanik disklerde SMART verileri dafa fazla öneme sahiptir.

Raspberry Pi’ın kullandığı dosya sistemi ani elektrik kesintileri veya sistem kilitlenmeleri nedeniyle zarar görebilir. Bunun için Raspberry Pi’ın her açılışında muhtemel dosya sistemi hatalarını otomatik olarak düzeltmek için bir seçenek vardır. Bu seçenek /etc/default/rcS dosyasında yer alan FSCKFIX seçeneğidir. Normalde No (hayır) olan bu ayarı Yes yaparak dosya sistemi hatalarının her açılışta otomatik olarak düzeltilmesini sağlayabilirsiniz. Bu işlem açılış süresini biraz daha uzatacaktır. Dosyayı root yetkisi ile düzenlemek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

Raspberry Pi’ın elektronik baskı devre kartı (PCB) geliştirilirken, arızaların teknisyenler tarafından kolayca tespit edilebilmesi için PCB’nin alt yüzeyine çok sayıda sınama noktası (test pad) yerleştirilmiştir. Bir ölçü aleti (multimetre) direnç ve DC voltaj kademelerinde kullanılarak arızanın kaynağı hızlı bir şekilde bulunabilir. Raspberry Pi 3 devre kartının alt yüzeyinde yer alan bazı sınama noktaları (PPxx) aşağıdaki fotoğrafta gözükmektedir.

Raspberry Pi’ın üzerinde yer alan  kırmızı ve yeşil LED’lerin yanış desenleri açılış sorunları hakkında bilgi verir. Bu desenlerden Raspberry Pi’ın açılış sorunları hakkında görsel olarak birçok bilgi edinilebilir. Aşağıda çeşitli Raspberry Pi modellerinin üzerinde yer alan Power Led (güç LED’i) ve Activity LED’lerin (aktivite LED’i) konumları gözükmektedir.

Raspberry Pi’ın üzerindeki kırmızı ve yeşil LED’lerin yanış ritmine göre değişen çeşitli anlamları vardır. Bu LED’lerin yanış şekline göre Raspberry Pi’ın çalışması hakkında görsel olarak birçok bilgi edinilebilir. Aşağıda çeşitli Raspberry Pi modellerinin üzerinde yer alan Power Led (güç LED’i) ve Activity LED’in (aktivite LED’i) konumu gözükmektedir.

Raspberry Pi bilgisayarının açılışı, çeşitli nedenler ile uzun sürebilir. Bu nedenler nadiren de olsa donanımsal olabileceği gibi genellikle yazılımsaldır. SD karttın arızalı olması veya son kapanışın ani enerji kesilmesi ile gerçekleşmesinden kaynaklanan veri hasarları açılış sürecini geciktirebilir. Bunun dışında Raspberry Pi’ın USB port’larına veya genişleme yuvalarına bağlı donanımlardan kaynaklanabilecek gecikmeler de yaşanabilir. Bir diğer unsur, kalitesiz, düşük güçlü ya da arızalı bir güç kaynağından sağlanan temiz olmayan DC akımıdır. Bu durumda da sistem kararsız çalışabilir açılış gecikebilir.